Aspir, ayçiçeği ve kanola yağları, yağdaki oleik asit miktarına bağlı olarak yüksek oleik, orta oleik ve düşük oleik (linoleik) olmak üzere iki versiyonda satılmaktadır. Yağ asidi içeriğindeki bu farklılıklar, bu yağların elde edildiği bitkilerdeki doğal genetik çeşitliliklerden kaynaklanmaktadır. Bu farklılıklar, geleneksel bitki ıslah yöntemleriyle daha da artırılmıştır.
Düşük oleik yağlar, düşük miktarda oleik asit içerir - genellikle yaklaşık %20 oleik asit. Düşük oleik (linoleik) kanola, aspir ve ayçiçeği yağları, özellikle linoleik ve linolenik asitler olmak üzere, büyük miktarda çoklu doymamış yağ asitleri içerir. Çoklu doymamış yağ asitleri beslenme açısından önemlidir, ancak depolandıklarında oldukça çabuk bozulurlar ve ısıtıldıklarında hızla parçalanırlar.
Orta oleik yağlar yaklaşık %50 ila %65 oranında oleik asit içerirken , yüksek oleik yağlar genellikle %70 veya daha fazla oleik asit içerir. Bu yağlar, yaklaşık %70 oranında oleik asit içeren zeytinyağına iyi birer alternatiftir. Tekli doymamış bir yağ asidi olan oleik asit açısından zengin yağlar, mutfakta kızartma ve soteleme için kullanıldığında o kadar hızlı bozulmaz. Sabunda daha iyi sonuç verirler çünkü bozulmaya (DOS, korkulan turuncu lekeler olarak da bilinir) daha az eğilimlidirler.
Farkı nasıl anlarız?
Etikette "kızartma veya soteleme için uygundur", "yüksek sıcaklık" veya hatta "yüksek oleik" gibi ifadeler olup olmadığını kontrol edin. Bunların hepsi, yağın orta veya yüksek oleik türde olduğunu gösterir. Böyle faydalı bir bilgi görmüyorsanız, cevabı bulmak için besin değerlerine dikkatlice bakın.
Örneğin, bir şişe aspir yağının üzerindeki besin bilgileri şunu gösteriyor:
Bilmeniz gereken en önemli bilgi şudur:
Doymuş Yağ = Porsiyon başına 1 gram
Çoklu Doymamış Yağ = Porsiyon başına 2 gram
Tekli Doymamış Yağ = Porsiyon başına 11 gram
Toplam Yağ = 1 + 2 + 11 = Porsiyon başına 14 gram
Veya bu sayıyı doğrudan etiketteki Toplam Yağ miktarına bakarak öğrenebilirsiniz.
Hızlı ve basit tahmin
Bazen bir tahmin yeterli olur. Bu aspir yağındaki tekli doymamış yağın toplam yağın en az yarısı kadar olup olmadığını söyleyebilir misiniz?
Bu örnekte, tekli doymamış yağ 11 gram ve toplam yağ 14 gram. Tekli doymamış yağ, toplamın yarısından ÇOK daha fazla. Bana yüksek oleik aspir yağı gibi görünüyor!
Hesap makinesi kontrolü
% oleik (tekli doymamış) yağ = (porsiyon başına tekli doymamış yağ gramı) / (porsiyon başına toplam yağ gramı) X %100
Tekli doymamış yağ oranı %70 veya daha yüksekse, yüksek oleik yağdır.
Yaklaşık %50 ile %65 arasındaysa, orta oleik yağdır.
Yaklaşık %20 ise, düşük oleik yağdır.
% oleik (tekli doymamış) yağ = 11 / 14 * 100 = %78,5
Hesap makinesi, hızlı ve basit kontrolle aynı cevabı veriyor: Bu, yüksek oleik (HO) aspir yağı.
Kaynaklar
Broaddus, Hanna. Ayçiçeği Yağı Çeşitleri: Yüksek Oleik, Orta Oleik ve Linoleik. Centra Foods. 20 Nisan 2016 tarihli sürüm. http://www.centrafoods.com/blog/types-of-sunlower-oil-high-oleic-vs.-mid-oleic-vs.-linoleic
https://classicbells.com/soap/highOleic.asp